Sách Cũ Sài Gòn
Moderator
Thành viên BQT
TIỂU SỬ:
Fyodor Mikhailovich Dostoyevsky (tiếng Nga: Фёдор Миха́йлович Достое́вский), hay còn được gọi là Dostoevsky, là nhà văn nổi tiếng người Nga, sinh ngày 11 tháng 11 (lịch cũ: 30 tháng 10), 1821 và mất ngày 9 tháng 2 (lịch cũ: 28 tháng 1), 1881.
Cùng với Lev Tolstoy, Dostoevsky được xem là một trong hai nhà văn Nga vĩ đại thế kỷ 19. Các tác phẩm của ông, như Anh em nhà Karamazov hay Tội ác và hình phạt đã khai thác tâm lý con người trong bối cảnh chính trị, xã hội và tinh thần của xã hội Nga thế kỷ 19. Ông được giới phê bình đánh giá rất cao, phần lớn xem ông là người sáng lập hay là người báo trước cho chủ nghĩa hiện sinh thế kỷ 20, chẳng hạn, Walter Kaufman xem Ghi chép dưới hầm là "tác phẩm về chủ nghĩa hiện sinh tuyệt vời nhất từng được viết".
Tuy nhiên ở Liên Xô, sau Cách mạng tháng Mười, người ta hầu như phủ nhận toàn bộ các sáng tác của Dostoevsky. Từ 1972, tác phẩm của Dostoevsky mới được nhìn nhận lại và đánh giá đúng mức ở quê hương của mình.
Ông sống trong một gia đình khá giả – cha ông là một bác sỹ giỏi, mặc dù ông làm việc tại một bệnh viện từ thiện, chữa trị cho những người nghèo khó. Cả gia đình sống trong một căn nhà nằm trong quần thể bệnh viện. Vì vậy, ngay từ nhỏ Dostoevsky đã có những trải nghiệm khác xa với bạn bè trang lứa. Giống như phần lớn những người sống trong nước Nga Sa Hoàng thời đó (Tsarist Russia), bố mẹ ông theo đạo Chính Thống (Orthodox Christians) và niềm tin tín ngưỡng của Dostoyevsky càng trở nên sâu nặng và mạnh mẽ hơn trong suốt cuộc đời của ông.
Năm 12 tuổi, Dostoevksy được theo học tại một trường ở Moscow, sau đó được gửi tới học tại thủ đô St Petersburg – ông được học trong môi trường giáo dục tốt, mặc dù là con của một gia đình trung lưu, ông cảm thấy không thoải mái khi học chung cùng những người bạn lớn lên trong gia đình quý tộc. Trong lúc ông đang theo học, cha ông qua đời – có thể ông đã bị chính người nông nô của mình sát hại.
Dostoevsky do Vasily Perov vẽ năm 1872
Sau khi tốt nghiệp, Dostoevsky trở thành một kỹ sư trong một thời gian. Ông bắt đầu đánh bạc và mất nhiều tiền bạc (suốt đời, Dostoevsky gặp phải các vấn đề tài chính). Khi gần 30 tuổi, ông làm bạn với một nhóm tri thức và nhà văn với quan điểm cấp tiến. Mặc dù ông không tham gia nhiều vào các hội nhóm, khi chính quyền Nga quyết định xử lý những người có quan điểm phản động, Dostevsky cũng bị bắt và bị kết án tử hình. Vào phút cuối cùng – khi những người lính đã sẵn sàng chuẩn bị hành án – ông nhận được lệnh ân xá. Dostoevsky bị gửi tới Siberia trong bốn năm và bị bắt ép lao động trong tình trạng cực khổ.
Sau khi trở về từ Siberia, Dostoevsky mới thực sự trở thành một nhà văn. Khi bước sang tuổi trung niên, ông viết ra hàng loạt những tiểu thuyết lớn. Tiểu thuyết của Dostoevsky thường mang âm hưởng u ám, với nhiều đoạn văn hung bạo, đậm chất bi thảm – chúng thường rất dài và phức tạp. Dostoevsky sáng tác với hy vọng truyền tải năm bài học quan trọng cho thế giới.
Dostoevsky mất năm 1881 tại Sankt-Peterburg.
Câu nói nổi tiếng:
"Cái đẹp cứu rỗi thế giới." hoặc "Cái đẹp giải thoát thế giới."
“Chỉ có một điều mà tôi lo sợ: là không xứng đáng với những đau khổ của mình.”
Chữ ký của Dostoevsky:
TÁC PHẨM NỔI TIẾNG:
- Những kẻ bần hàn (Бедные люди; tiếng Anh: Poor Folk; tiếng Pháp: Les Pauvres Gens – 1846)
- Con người kép (Двойник; The Double; Le Double – 1846)
- Đêm trắng (Белые ночи, bản dịch khác: Những đêm trắng; White Nights; Les Nuits blanches – 1848)
- Ghi chép từ Ngôi nhà chết (Записки из Мертвого дома; The House of the Dead; Souvenirs de la maison des morts – 1862)
- Những kẻ tủi nhục (Униженные и оскорблённые, tạm dịch: Những kẻ bị lăng mạ và tật nguyền; The Insulted and Humiliated; Humiliés et offensés – 1861)
- Con bạc (Игрок; The Gambler; Le Joueur – 1867)
- Ghi chép dưới hầm (Записки из подполья; Notes from Underground; Les Carnets du sous-sol – 1864)
- Tội ác và hình phạt (Преступление и наказание; Crime and Punishment; Crime et Châtiment – 1866)
- Chàng ngốc (Идиот; The Idiot; L'Idiot – 1868)
- Lũ người quỷ ám (Бесы; The Possessed; Les Possédés – 1872)
- Anh em nhà Karamazov (Братья Карамазовы; The Brothers Karamazov; Les Frères Karamazov – 1880)
- Con bạc - Cảo Thơm xuất bản năm 1964. Bản dịch của Trương Đình Cử
- Hồi ký viết dưới hầm - Văn xuất bản năm 1966. Bản dịch của Thạch Chương
- Hồi ký viết dưới hầm - An Tiêm xuất bản năm 1969. Bản dịch của Thạch Chương
- Người chồng muôn thuở - Kẽ Sĩ xuất bản năm 1969. Bản dịch của Đỗ Kim Bảng, lời bạt của Tô Thùy Yên
- Lũ người quỹ ám - Nguồn Sáng xuất bản năm 1973. Nguyễn Ngọc Minh dịch từ bản tiếng Pháp và tiếng Anh
- Là bóng hay là hình - Đất Sống xuất bản năm 1973. Bản dịch của Đinh Đắc Phúc
- Tội ác và hình phạt - Nguồn Sáng xuất bản năm 1973. Bản dịch của Lý Quốc Sinh, Nguyễn Hữu Hiệu giới thiệu
- Gã khờ - NXB Thủy in năm 1973. Bản dịch của Phạm Xuân Thảo
- Đầu xanh tuổi trẻ - Nguồn Sáng xuất bản năm 1974. Bản dịch của Vũ Trinh, Nguyễn Hữu Hiệu giới thiệu
- Anh em nhà Karamazôp (3 tập) - NXB Văn Học 1991. Phạm Mạnh Hùng dịch
- Anh em nhà Karamazôp (2 tập bìa cứng) - NXB Văn Học 2000. Phạm Mạnh Hùng dịch
- Tội ác & Trừng phạt (2 tập bìa cứng) - NXB Văn Học 2000. Cao Xuân Hạo dịch
- Gã Khờ - Đông Tây & NXB Văn Học 2002. Phạm Xuân Thảo dịch từ bản tiếng Pháp, Đoàn Tử Huyến hiệu đính từ bản tiếng Nga.
- Chàng thiếu niên - NXB Trẻ 2006. Bản dịch của Lê Khánh Trường
- Đêm trắng - Đông Tây & NXB Lao Động 2013. Đoàn Tử Huyến dịch
- Là bóng hay là hình - Sao Bắc & NXB Văn Học 2015. Đinh Đắc Phú dịch
- Truyện ngắn - Truyện vừa - Năm 2016. Gồm 4 truyện do Đức Mẫn dịch
- Ghi chép dưới hầm - Năm 2017. Người dịch: Phạm Ngọc Thạch
- Hồi ký viết dưới hầm - Năm 2018. Người dịch: Thạch Chương
- Tuy hai mà một - Bản bìa cứng năm 2019. Bản dịch của Phạm Ngọc Thạch
- Những đêm trắng - Thư Books & NXB Đà Nẵng 2021. Hoàng Văn Quang dịch
- Tội ác và hình phạt - Nhã Nam & NXB Hà Nội 2021. Lý Quốc Sinh dịch
- Anh em nhà Karamazov - Nhã Nam & NXB Hà Nội 2021. Phạm Mạnh Hùng dịch
Chỉnh sửa lần cuối bởi moderator:
