Phụ nữ Tân văn

Phụ nữ Tân văn (1929—1935) là tờ báo phụ nữ tư nhân xuất bản tại Sài Gòn và có nhiều ảnh hưởng về văn hóa, xã hội ở Việt Nam nửa đầu thế kỉ 20. Chủ trương của báo là đấu tranh cho nữ quyền, vận động mạnh mẽ cho việc học và viết chữ quốc ngữ, khuyến khích giới trẻ viết báo để rèn luyện văn quốc ngữ.

Phụ nữ tân văn được cho là tờ báo phụ nữ thứ hai xuất hiện tại Nam Kỳ (sau tờ Nữ giới chung, do Sương Nguyệt Anh chủ trương năm 1918). Số đầu tiên xuất bản ngày 2/5/1929. Người sáng lập báo là bà Nguyễn Đức Nhuận (nhũ danh Cao Thị Khanh), chủ nhiệm báo là ông Nguyễn Đức Nhuận. Chủ bút đầu tiên của báo là Đào Trinh Nhất. Phụ nữ tân văn là tuần báo phát hành ngày thứ năm, khổ báo là 23,2 cm x29,9 cm, gồm có từ 26 tới 31 trang ruột (không kể trang bìa và các trang quảng cáo). Báo đình bản vào ngày 21/4/1935, ra được 273 số báo.

Báo Phụ nữ tân văn quy tụ được nhiều danh bút trên cả nước trong ban biên tập như: Đào Trinh Nhất, Phan Khôi, Trịnh Đình Thảo, Tản Đà, Nguyễn Tử Thực, Bùi Thế Mỹ, Cao Văn Chánh, Hồ Biểu Chánh, Bửu Đình, Thiếu Sơn, Vân Đài, Nguyễn Thị Kiêm (tức Manh Manh nữ sĩ)… Tờ báo cũng được sự cộng tác của Sào Nam Phan Bội Châu, Huỳnh Thúc Kháng, Trần Trọng Kim, Diệp Văn Kỳ…

Trong đó, có Manh Manh nữ sĩ, tên thật là Nguyễn Thị Kiêm, sinh năm 1914 tại Gò Công, được cho là nhà thơ nữ tiên phong phong trào Thơ mới và là linh hồn của tờ báo. Bà nguyên là giáo viên, am tường nghệ thuật và thường đi khắp nơi diễn thuyết về các đề tài phụ nữ và thơ mới, bà còn nổi tiếng với các phóng sự đề tài xã hội và các bài nghiên cứu.

Báo Phụ nữ Tân văn chủ trương vận động nữ giới đấu tranh cho nữ quyền, và "phải tranh đấu có tổ chức, có đoàn thể, tranh đấu tự giác, chứ không tự phát" và "để phấn đấu cho đoàn thể mình, và phấn đấu cho cả quốc gia xã hội vậy". Báo không chủ trương đòi một quyền lợi đặc biệt cho phụ nữ, một chủ nghĩa nữ giới mới hay là "bình quyền" mà hoạt động cho sự bình đẳng giữa các giới tính, chống sự phân biệt giới tính: "Tôi không phân biệt nam nữ chi hết, ai cũng là người thì ai cũng như ai, cần chi phải cổ động phụ nữ chủ nghĩa?" (Sự hoạt động của một số tân nữ lưu, PNTV số 217, tr.2).

Những mục tiêu đề ra là: Dẹp bỏ tam tòng, trinh tiết "cổ hủ", luật cấm cải giá, các "hủ tục"; phản đối "quan niệm cổ hủ" như ngăn cấm nữ giới tham gia các hoạt động thể dục thể thao, cấm giới nữ đi xe đạp, cắt tóc ngắn, đến trường học, thưởng thức văn học nghệ thuật... Báo chủ trương để giải phóng phụ nữ khỏi sự lệ thuộc, phụ nữ cần học rộng và tự lập, trau giồi trí dục và thể dục. Phụ nữ tân văn vận động thành lập các trường nữ học dạy bằng chữ quốc ngữ bên cạnh việc dạy tiếng Pháp, biên soạn sách học và phát miễn phí hoặc bán thật rẻ cho phụ nữ, và lập "Phụ nữ ấn thơ quán" tức là nhà in và nhà xuất bản riêng của phụ nữ, nhằm in sách tốt cho phụ nữ đọc.

Báo có những chương trình hoạt động xã hội "rất sôi nổi". Số báo thứ 3 phát hành ngày 16 tháng 5 năm 1929 đã kêu gọi hưởng ứng việc lập quỹ học bổng cho học sinh nghèo đi du học, đợt đầu đã có 2 học sinh là Nguyễn Hiếu và Lê Văn Hai được nhận học bổng sang Pháp du học. Phụ nữ tân văn số 112, ra ngày 10 tháng 12 năm 1931 kêu gọi chị em phụ nữ tham gia Hội Dục Anh do báo và một số phụ nữ lập ra tại miền Nam để giúp các trẻ em nghèo. Thành lập Ban Phụ nữ Cứu tế và các hội chợ cho phụ nữ. Báo cũng đứng ra tổ chức những bữa cơm miễn phí cho người nghèo, trong đó có 3 quán cơm tại Sài Gòn.
 
Top